AZS - Atopowe zapalenie skóry
Przyczyny atopowego zapalenia skóry
Atopowe zapalenie skórne to przewlekła choroba skóry charakteryzująca się nawrotowym przebiegiem. Ważną rolę w przypadku wystąpienia objawów AZS odgrywają nie tylko uwarunkowania genetyczne ale również czynniki środowiskowe. Do czynników środowiskach zaliczamy: m.in. alergeny powietrznopochodne tj. alergeny pyłków roślin, roztocza, alergeny pochodzenia bakteryjnego, zwierzęcego, grzybiczego, alergeny pokarmowe (ryby, jaja kurze, mleko krowie), zanieczyszczenie środowiska, czynniki psychosomatyczne (tj. stres).1
Objawy i przebieg AZS
Objawy są uciążliwe i nawracające. Skóra jest sucha, zaczerwieniona, łuszczy się, uporczywie swędzi. Rozwijają się guzki, pęcherzyki, zrogowacenia. Trudno powstrzymać się przed drapaniem, a to z kolei nasila jeszcze bardziej świąd, uszkadza naskórek i może prowadzić do zmian na tle zakażenia bakteryjnego. Symptomy wzmaga stres, przegrzanie, pot, wyziębienie, podrażnienia powodowane przez kosmetyki czy ubrania, infekcje i oczywiście alergeny. Atopowe zapalenie skóry najmocniej daje o sobie znać na początku. Nieznośne objawy z wiekiem ustępują, łagodnieją, dokuczają coraz rzadziej.2
Leczenie atopowego zapalenia skóry
AZS jest dermatologiczną chorobą alergiczną. Diagnozuje się ją na podstawie wywiadu, objawów zewnętrznych, skórnych testów alergicznych i stężenia IgE we krwi. Jak większość tego typu schorzeń leczy się je wielotorowo.
Po pierwsze, w miarę możliwości należy unikać alergenów (pokarmowych i wziewnych) wywołujących/nasilających objawy atopowego zapalenia skóry.
Po drugie (o ile wiek pacjenta już na to pozwala) wdraża się (u dzieci powyżej 5 roku życia) odczulanie.3
Po trzecie, przez cały czas, gdy jest to potrzebne, prowadzi się leczenie objawowe. Miejscowo stosuje się kortykosteroidy np. krem Maxicortan, który dzięki podwójnej dawce substancji czynnej octanu hydrokortyzonu (10 mg/g), może być stosowany miejscowo u dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia jako lek przeciwzapalny, wykazujący działanie przeciwświądowe i zwężające naczynia krwionośne, dzięki czemu zmniejsza zarówno objawy zapalenia (przekrwienie, ból, obrzęk) jak i swędzenie skóry. Maxicortan jest dostępny bez recepty, nie należy go jednak stosować dłużej niż 7 dni bez konsultacji z lekarzem. Farmakoterapia uwzględnia także czasami antybiotyki (gdy dochodzi do wtórnych zakażeń) oraz leki immunosupresyjne (hamujące działanie układu odpornościowego, kiedy reakcje alergiczne organizmu są zbyt gwałtowne). W przypadku AZS obowiązkowe jest w zasadzie używanie emolientów na skórę – nawet kilka razy dziennie. Czasami zaleca się też fototerapię.3
I po czwarte wreszcie – na każdym etapie choroby należy dbać o profilaktykę (niedrażniące, naturalne, „oddychające” ubrania, odpowiednia wilgotność i temperatura otoczenia, nieuczulające kosmetyki i środki higieny, stałe nawilżanie/natłuszczanie skóry, właściwe dbanie o higienę etc.).2
1 Woldan-Tambor A., Zawilska J.B., Atopowe zapalenie skóry (AZS) – problem XXI wieku [w: Farm Pol, 2009, 65(11): 804.
2 Nowicki R., Barańska-Rybak W., Atopowe zapalenie skóry – co nowego w leczeniu? Przewodnik Lekarza 2003, nr 6(3), s. 28–33.
3 Millan M., Mijas J., Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka, Nowa Pediatr 2017; 21(4): 114-122.